Middeleeuws oorlogsmuseum
Het kasteel dient als een uitstalraam voor het Middeleeuws oorlogsmuseum. Haar verzameling is samengesteld uit meer dan 250 stukken oude wapens en wapenuitrustingen. Zwaarden, kruisbogen, stokwapens, maliënkolders en andere ribaudequins worden voorgesteld in de vertrekken van de burcht.
Ze worden vervolledigd door een geheel van meubilair uit de XIVde en XVde eeuw.
Ontdek onze verzamelingen doorheen een selectie van stukken uit het museum
De bescherming van het lichaam
Maliënkolder
Gewicht: 8,11 kg en 0,72 kg voor de maliënkap
Oorsprong: Zwitserland of Duitsland
Bijzonder kenmerk: ongeveer 56 000 ringen
Inventarisnummer: ARM-2019-006 / 007
Vanaf de XIIde eeuw, wordt de strijder beschermd door een maliënkolder en een maliënkap. Met de perfectionering van de wapens, worden geleidelijk smeedijzeren plaatjes vastgemaakt op de ringen door op die manier bepaalde vitale delen van het lichaam te beschermen.
Driekwart harnas
Datum: rond 1535
Oorsprong: Duitsland
Bijzondere kenmerken: ijzeren harnas, versierd met verticale banden die gescheiden zijn door reliëfvormige randen die afwisselend effen of gegraveerd zijn met randversiering en engeltjes die dansen of muziek spelen.
Inventarisnummer : ARM-2019-008
Vanaf het einde van de XIVde eeuw, worden de kolders die zijn bedekt met metalen plaatjes vervangen door harnaselementen. Vervolgens is er de vizier helm die op zijn beurt wordt opgevolgd door de heaume. In de XVde eeuw, wordt het dragen van het witte harnas (gebleekt harnas door polijsting) veralgemeend. Volledig beweegbaar en aangepast aan de ridder, het harnas beschermd hem van top tot teen. Het dragen van het harnas wordt voortgezet tot het midden van de XVIIde eeuw; de verdedigingsuitrusting voor het lichaam is dan meer de weerspiegeling van persoonlijke esthetische smaken.
Individuele wapens
Zwaard
Datum: 1425–1450
Gewicht: 0,94 kg
Lengte: 0,96 m
Bijzondere kenmerken: ronde pommel met ruitvormig reliëf, houten gevest bedekt met leder, ruitvormige quillons gebogen naar het lemmet van het zwaard.
Inventarisnummer: BLA-2019-009
Het zwaard, symbool van macht en gerechtigheid, is voor ridders het wapen bij voorkeur. De soldaten, priesters en burgers zijn eveneens uitgerust met dit wapen. Het zwaard, vervaardigd om te snijden en te steken, dient tegelijkertijd als gevechtswapen en jachtwapen. Voor haar gebruik is een technische training met een zwaardmeester vereist. Haar ontwerp evolueert tijdens de Middeleeuwen.
Dolk
Datum: 1530-1550
Gewicht: 0,21 kg
Lengte: 29 cm
Oorsprong: Germaans gebied
Bijzondere kenmerken: gevest in goudbrons, verwijde pommel, korte gekruiste en geribbelde schelpvormige quillons, lemmet met keurteken.
Inventarisnummer: BLA-2019-004
De dolk, wapen voor zowel burgers als militairen, wordt aan de riem gedragen. Het is gemakkelijk te verbergen door haar afmeting, waardoor het vaak een verraderlijk wapen is. De boogschutters dragen het om de genadeslag te geven, éénmaal de persoon is neergehaald. De naam van de dolken varieert naargelang de vorm van het gevest: rondeldolk, klotendolk of nog quillondolk zoals degene die wordt voorgesteld waarvan het gevest geraffineerd vervaardigd is en mooi bewerkt is.
Strijdhamer
Datum: XVde eeuw
Oorsprong: Zwitserland
Gewicht: 2,290 kg
Inventarisnummer: HAS-2019-005
Deze oorlogshamer, voorzien van een zeeraaf bek met daar tegenover een kroon met vier opmerkelijke uitsteeksels, is een krachtig en perforerend stootwapen. In het verlengde van de stok, staat een lange punt eveneens toe om degensteken te geven. Het is ontworpen voor dichtbij gevechten en verhindert elke beweging van de tegenstander door de gewrichten van zijn harnas te blokkeren.
Guisarme
Datum: XVIde eeuw
Oorsprong: Italië
Lengte: 2,33 m
Bijzondere kenmerken: het degenpunt heeft een vierhoekige werking, moderne stok.
Inventarisnummer: HAS-2019-013
De stokwapens zijn in handen van de infanteristen. Hun lemmeten, in verschillende vormen, worden op een min of meer lange, houten stok gezet. Deze wapens staan aan het voetvolk toe de spronggewrichten van de paarden te doorsnijden, doorheen de plaatjes van de harnassen te gaan of nog de ruiters weg te maaien of te steken. Hun naam varieert volgens hun vorm: hellebaard, vouge, fauchard of wapenzeis, langue de bœuf, of nog guisarme, naam van het hier voorgestelde stuk.
Jacht kruisboog met cranequin
Datum: XVIde–XVIIde eeuw
Gewicht: 3,92 kg
Oorsprong: Duitsland
Bijzonder kenmerk: metalen boog, lichaam in hout, bovenste deel gedeeltelijk bedekt met beenderen en zijkanten versierd met cirkelvormige motieven in beenderen; de metalen cranequin staat vast op het lichaam door een ring.
Inventarisnummer: ARB-2019-002
De kruisboog is krachtig, geluidloos en precies. Het wordt zowel als oorlogswapen en als jachtwapen gebruikt. De kruisboog is ruim verspreid in de middeleeuwse wereld; de wapensmeden hebben altijd onderzocht om het te verbeteren. Deze wordt bewapend met behulp van een cranequin dat de mannen aan de riem dragen. Deze cric dient om de boog te spannen en staat haar gebruik door de ruiters toe.
Vuurartillerie
Orgelgeschut met 12 lopen
Oorsprong: Germaans gebied
Bijzondere kenmerken: 12 kanonnen van 66,5 cm lang, bedekt met haar oorspronkelijke verf, met de afwisselende kleuren vermiljoen en groen.
Projectiel: loodkogels kaliber 16 à 18 mm
Inventarisnummer: ART-2019-009
De ribaudequin, of orgelgeschut, is een kruit wapen dat in staat is een ruim gebied van het slagveld te bedekken. De ontsteking gebeurt achteraan dankzij een rail die de zundgaten van de 12 kanonnen achteraan verbindt. De tekeningen die werden gerealiseerd door Leonardo da Vinci hebben toegestaan de houten affuit van dit wapen te reconstrueren. De kanonnen zelf dateren uit de XVIde eeuw.
Steenbus (bombarde)
Historische reconstructie volgens een origineel stuk dat dateert uit het midden van de XVde eeuw, bewaard in het Museum van het Leger.
Gewicht: 1 300 kg
Lengte: 2 m
Vuursnelheid: 1 schot per uur
Projectielen: stenen kanonkogel van 130 kg
Begin XIVde eeuw worden de eerste kruit wapens vervolmaakt. De bombarde is de indrukwekkendste. Ze is ontworpen in smeedijzer en weegt enkele tonnen. Deze is een afgietsel van een bombarde uit het Museum van het Leger van een dorp in Touraine (la Chapelle-aux-Naux).
Werpwapens
Het kasteel van Castelnaud exposeert uitzonderlijke reconstructies van werpwapens uit de Middeleeuwen, op ware grootte. Alle houten artilleriestukken die worden aangedreven door mankracht of met tegengewicht, werden in hout gebouwd, weinigen onder hen zijn tot bij ons gekomen. De enige schriftelijke bronnen die hun reconstructie toelaten komen uit koopmansboeken, maquettes, tekenbundels en handleidingen van militaire ingenieurs uit de XIIIde en XIVde eeuw zoals Villard de Honnecourt of Konrad Kyeser. De middeleeuwse iconografie werd nauwkeurig bestudeerd om de reconstructie van de artilleriestukken op ware grote toe te staan.
De blijde of pierrière
Bijzondere kenmerken: menselijke aandrijfmachine
Vuursnelheid: 1 à 3 schoten per minuut
Projectielen: stenen van 2,5 à 15 kg
Bereik: 50 à 80 m
Deze menselijke aandrijfmachine is de minst doeltreffende van alle werpwapens. De mannen trekken aan de koorden om de slinger om te slaan en de steen te lanceren. De blijde, meer beschouwd als een verdedigingsstuk, was zeer doeltreffend tegen de aanvallen van de vijand. De reconstructies hebben bewezen dat een kogel van één kilo haar doel aan 140 km/u kan bereiken.
Le mangonneau
Bijzondere kenmerken: machine met vast tegengewicht
Vuursnelheid: 1 à 3 schoten per uur
Bereik: 100 m
Deze machine, verschenen op het einde van de XIIde eeuw in Europa, beschikt over een vast tegengewicht van verschillende tonnen. De ingenieurs hebben de voordelen van het beweegbare gewicht nog niet begrepen die later de hevelblijde zal uitrusten.
Le trébuchet
Bijzondere kenmerken: machine met mobiel tegengewicht
Vuursnelheid: 1 à 2 schoten per uur
Projectielen: stenen kanonkogel van 100 kg
Bereik: 200 m
Deze machine, uitgerust met een beweegbaar tegengewicht, werd gebruikt tot aan de XVIde eeuw. Ondanks de zwakke vuursnelheid, één à twee schoten per uur, is dit het krachtigste en nauwkeurigste wapen uit de Middeleeuwen. Het is een waar afschrikkingswapen; ze heeft talrijke plaatsen doen capituleren alleen al bij het zien van dit wapen.
De couillard
Bijzondere kenmerken: machine met dubbel mobiel contragewicht
Vuursnelheid: 10 schoten per uur
Projectielen: stenen kogel van 35 tot 80 kg
Bereik: 180 m
De couillard is kleiner dan de trebuchet, heeft minder mankracht nodig en is sneller te hanteren. Het is ongetwijfeld de meest uitontwikkelde werpmachine uit die tijd.
De grote arcuballista
Gewicht: 200 kg
Bijzondere kenmerken: composietboog, gevlochten pees in hennep
Deze reusachtige kruisboog, geïnstalleerd op een vaste plaats, werd gebruikt door de verdedigers van versterkte plaatsen. Het voordeel van deze machine bestaat uit de nauwkeurigheid en haar bereik: 300 m voor een pijl van een meter. Het originele lichaam van de kruisboog; gebruikt voor deze reconstructie, dateert uit 1336. Deze kruisboog wordt bewaard in het Quedlimbourg museum in Duitsland.